De EU heeft geld beschikbaar om het derogatieprobleem voor de lange termijn op te lossen. Maar dan moet de Nederlandse overheid die handschoen wél oppakken. De derogatierechten van Nederland hangen aan een zijden draadje omdat Nederland al 3 jaar niet aan de gestelde voorwaarden voldoet. Met 64 dames van LTO Nederland bezochten we op 8 en 9 nov Brussel. We lieten ons informeren over mogelijke oplossingen voor het derogatieprobleem in ons land. We spraken onder meer met Europarlementariërs Annie Schreijer-Pierik (CDA) en Jan Huitema (VVD) en met Koert Ververk, lobbyist voor de LTO in Brussel.
Wat houdt de derogatie precies in?
Boeren in de EU mogen op landbouwgrond 170 kilogram stikstof uit dierlijke mest per hectare per jaar gebruiken. In Nederland gelden tot en met 2017 uitzonderingsnormen. Melkveehouders mogen die hoeveelheid verhogen tot 230 of 250 kilogram als zij voldoen aan de voorwaarden voor derogatie. Eén van de voorwaarden die de Europese Commissie aan de Nederlandse derogatie heeft gesteld is dat minstens 80% van de grond van boeren uit grasland moet bestaan.
Nederland gaat al 3 jaar door het fosfaatplafond heen
De Nederlandse overheid heeft sinds 2006 veel meer vergunningen verleend voor stallenbouw en uitbreiding van de melkveestapel dan milieutechnisch verantwoord was, afgaande op de afspraken over het fosfaatplafond. Uit conclusies in rapporten en evaluaties die in opdracht van diverse ministeries op dit vlak zijn verricht blijkt dat de Nederlandse overheid zich daar wel degelijk bewust van was. Nederland voldoet mede hierdoor al drie jaar niet aan de eisen en gaat door het nitraatplafond heen, zo constateert de EU. Hiermee staan de derogatierechten op de tocht.
Nederland legt zelf lat te hoog
Daar komt bij dat de Nederlandse overheid zichzelf en daarmee de landbouwsector in de vingers snijdt door te kiezen voor een lage hoeveelheid nitraat en fosfor in het water als norm voor de waterkwaliteit. Die vrijheid voor eigen normstelling heeft elk land. De Europese Commissie weet namelijk dat lokale omstandigheden erg bepalend zijn voor de hoeveelheid nitraat en fosfaat in het oppervlaktewater. Daarom vraagt Europa elk land om te rapporteren over stikstof en fosfaat zonder de normering in harde cijfers vast te leggen. Door de lat hoog te leggen voldoet Nederland niet aan de eigen normen en dus ook niet aan de Europese normen.
Eenzijdige benadering
Daarnaast zijn er belangrijke aanwijzingen dat de verantwoordelijkheid voor het overschrijden van die eigen norm niet eens bij de landbouwsector ligt. Modellen wijzen uit dat de regio’s met de hoogste fosfaatbelasting die regio’s zijn met de minste veeteelt. In andere, meer verstedelijkte regio’s, blijkt de hoeveelheid riooloverstorten een belangrijk aandeel te hebben in de hoge fosfaatbelasting. Exacte metingen, die tot nu toe niet gedaan zijn, kunnen een beter beeld scheppen van de daadwerkelijke bijdrage van de landbouw aan de hoeveelheid nitraat en fosfaat aan het oppervlaktewater. Want meten is weten.
Noodplan
Intussen werkt de landbouwsector in allerijl aan een noodplan om de fosfaatproductie te verminderen door het afvloeien van 175.000 melkkoeien uit Nederland om zo het derogatierecht voor 2017 te redden. Ingrediënten daarvoor zijn een aantrekkelijke regeling voor stoppers en de vermindering van fosfor via onder meer het voerspoor. Het biedt hopelijk soelaas voor de korte termijn.
Lange termijn
Maar laten we vooral ook kijken naar de lange termijn. Zonder harde metingen kunnen we niet achterhalen welke factoren daadwerkelijk verantwoordelijk zijn voor het nitraat- en fosfaatgehalte in het oppervlaktewater. Wanneer we die verantwoordelijkheid eenzijdig en zonder onderbouwing van feiten bij de landbouw neerleggen zal een gezond mestbeleid en een gezonde melkveesector toekomstmuziek blijven. De overheid moet op basis van de feiten een gezonde regelgeving voor langere tijd vastleggen. De EU heeft hiervoor geld beschikbaar, zo is ons verzekerd. Het is de hoogste tijd dat de Nederlandse overheid die handschoen oppakt.
Reageren?
Stuur een e-mail naar arnitavdweerd@aamw.nl